Sadece Kazanmak Değil, "Helal" Kazanmak: Değerlerinizle Uyumlu Yatırımın 5 Altın Kuralı

 Arkadaşlar merhaba. Geçen yazımda bir yola çıktığımızdan ve bu yolda pusulamın "değerlerim" olacağından bahsetmiştim. Bugün o pusulanın detaylarına iniyoruz.

Yatırım dünyasına dışarıdan baktığınızda genellikle sadece rakamlar, yukarı-aşağı giden grafikler ve soğuk hesaplamalar görürsünüz. Ama benim için (ve tahmin ediyorum ki birçoğunuz için) mesele sadece cüzdanın şişmesi değil. Mesele; gece başımızı yastığa koyduğumuzda hissettiğimiz iç huzuru.

Peki, hem finansal hedeflere ulaşıp hem de manevi değerlere sadık kalmak mümkün mü?
Cevap: Kesinlikle evet.

Buna dünyada "İslami Finans" veya "Helal Yatırım" deniyor. Ama ben buna "Vicdanlı Yatırım" demeyi de seviyorum. Amacımız basit: Serveti büyütürken adil, etik ve topluma faydalı kalabilmek. Peki, bir yatırımı benim gözümde "helal" ve "yapılabilir" kılan kriterler neler? İşte bu felsefenin 5 altın kuralı.

1. Kural: Faizden (Riba) Uzak Durmak

Bu işin temeli, olmazsa olmazı. İslami finans felsefesinde para bir meta değil, sadece bir değişim aracıdır. Paranın "kiralanması", yani emek harcamadan, risk almadan, sırf parası var diye birinin garanti getiri elde etmesi (faiz) benim anlayışıma ters.

• Benim İçin Anlamı Ne?
  Ben paramı bir yere koyup "ne olursa olsun bana şu kadar faiz ver" demem. Ben riske ortak olurum.
• Nelerden Kaçınıyorum?
  Vadeli mevduat hesapları, devlet veya şirket tahvilleri, gelirinin büyük kısmı faizden gelen banka ya da diğer şirket hisseleri.
• Alternatifim Ne?
• Katılım Endeksi Hisse Senetleri: Şirkete borç vermiyorum, şirkete "ortak" oluyorum. Zararına da, kârına da.
• Sukuk (Kira Sertifikaları): Havadan para kazanmak değil, bir varlığın (bir projenin veya mülkün) kira gelirine ortak olmak.
• Katılım Hesapları: Reel sektördeki ticari faaliyetin kâr/zarar ortaklığı.

2. Kural: Etik ve Faydalı Sektörlere Yatırım Yapmak

Yatırım, sadece "neyden kaçındığınız" değil, "neyi desteklediğinizdir". Paramla büyüyen şirketin, topluma veya insanlığa zarar vermemesi gerekir.

3. Kural: Aşırı Belirsizlikten (Garar) Kaçınmak

İlk yazımda "şeffaflık istiyorum" demiştim, hatırlarsınız. Bu kural tam olarak o. Sözleşmenin şartları net olmalı. Ne alıyorum? Ne satıyorum? Fiyat ne?

• Yatırımda Anlamı Ne?
  Taraflardan birinin haksız kazanç sağlayabileceği, ne olduğu belli olmayan karmaşık türev ürünlerden, "sonu nereye varacağı belirsiz" sözleşmelerden uzak duruyorum. Yatırımcı, neye imza attığını bilmeli.

4. Kural: Spekülasyon ve Kumardan (Meysir) Uzak Durmak

Burası çok önemli. Borsa oynamak ile Borsa'da yatırım yapmak arasındaki ince çizgi burası. İslami finans, yatırımı bir şirketin ürettiği değere ortak olmak olarak görür. Birinin kazanması için diğerinin mutlaka kaybetmesi gereken "sıfır toplamlı oyunlar" kumara benzer.

• Yatırımda Anlamı Ne?
  "Kısa yoldan köşeyi döneyim", "Şuradan tüyo geldi, evi arabayı basayım" mantığı yok.
  Ben şirketin bilançosuna bakarım, ne ürettiğine bakarım, geleceğine bakarım. Yani Temel Analiz yaparım. Gerisi benim için kumardır.

5. Kural: Düşük Borçluluk ve Finansal Sağlık

Bir şirketin yaptığı iş helal olabilir (örneğin gıda üretiyordur), ama gırtlağına kadar faizli borca batmışsa o şirkete ortak olmak beni rahatsız eder.

• Yatırımda Anlamı Ne?
  Burada genel kabul görmüş bazı oranlar var (genellikle faizli borçların toplam varlığa oranının %33'ü geçmemesi gibi). Bu kural beni otomatik olarak "ayağını yorganına göre uzatan", finansal yapısı sağlam şirketlere yönlendiriyor. Kriz anlarında bu şirketler çok daha dayanıklı oluyor.

---

Sonuç: Değerler ve Getiri Bir Arada

Tüm bu anlattıklarımı özetleyen şöyle bir tablomuz var:

İslami Prensip	Kaçınılan Yatırım ❌	Tercih Edilen Yatırım ✅
Faizden Kaçınma (Riba)	Banka Mevduatı, Tahvil	Hisse Senedi, Sukuk, Katılım Fonları
Etik Sektörler	Alkol, Kumar, Faizli Finans	Teknoloji, Sağlık, Sanayi, Gıda
Belirsizlikten Kaçınma	Karmaşık Türev Ürünler	Anlaşılır ve Şeffaf Varlıklar
Kumardan Kaçınma	"Tüyo" ile Al-Sat	Analize Dayalı Uzun Vadeli Yatırım
Finansal Sağlık	Aşırı Borçlu Şirketler	Borcu Az, Kasası Güçlü Şirketler

Gördüğünüz gibi arkadaşlar; İslami yatırım prensipleri aslında evrensel "sağlam yatırım" ilkeleriyle (Value Investing) büyük ölçüde örtüşüyor. Değer üretene ortak ol, kumardan kaç, ne aldığını bil...

Bu felsefe bana sadece finansal bir getiri değil, aynı zamanda yatırımlarımın değerlerimle çatışmadığını bilmenin verdiği o paha biçilemez iç huzuru sunuyor.

Bir sonraki yazıda görüşmek üzere, kazancımız bereketli olsun,
Sağlıcakla kalın.